Zrozumienie Fenomenu, Który Nazywamy Bólem

Ból to subiektywny fenomen, którego do końca nie rozumiemy

Nadepnięcie na Lego, kopnięcie palcem we framugę drzwi albo przytrzaśnięcie palca szufladą. Nie, to nie jest początek komediowego skeczu. Wszystkie te scenariusze kończą się nie tylko przekleństwami, ale także bolesnym uczuciem emanującym z miejsca urazu. Reakcja jest natychmiastowa, ale później ból łagodnieje. Jednak czy wiesz, że poza nieprzyjemnym uczuciem, ból jest kluczowy do naszego przetrwania?

Wróć na chwilę do lat beztroskiego dzieciństwa. Pewnie próbowałeś jazdy na rolkach albo deskorolce. Nieuchronnym upadkom zawsze towarzyszy ból, jeśli mocno uderzy się w glebę. Kiedy dorastamy jesteśmy o wiele odważniejsi. Nie nauczyliśmy jeszcze bać się bólu albo kontuzji, które mogą być wynikiem sportów takich jak jazda na deskorolce. Później w życiu nawet najmniejsze uderzenie może być niesłychanie bolesne.

Nie jest tak, że odczuwanie bólu staje się gorsze wraz z wiekiem. Zamiast tego, ból tworzy trwałe wspomnienia, żeby przypomnieć nam, abyśmy unikali ponownego robienia sobie krzywdy. Ponadto ból powstrzymuje nas przed dotykaniem złamanej kości albo trącaniem zadrapania. Ma to na celu umożliwienie naszemu ciału prawidłowego leczenia i regeneracji. Ból przypomina nam o wycofywaniu się ze szkodliwych sytuacji i pomagał ludzkiej rasie przetrwać od milionów lat. Ból może być bardzo nieprzyjemny, ale bez niego mogłoby się bardzo źle dziać.

Ścieżka odczuwania bólu

Zanim przyjrzymy się niektórym schorzeniom łączonych z bólem zacznijmy od tego, jak odczuwamy ból. Wrażenie bólu nie ma bezpośredniego połączenia do naszego mózgu. Zamiast tego, ból polega na kilku różnych neuronach i ścieżkach nerwowych, aby dostać się od źródła bólu do naszego mózgu i z powrotem. Neuron to komórka nerwowa odpowiedzialna za transmitowanie sygnału.

Jeśli posłużymy się scenariuszem z przerażającym Lego jako przykładem, to nadepnięcie na klocek powoduje, że zakończenia nerwowe na spodzie Twojej stopy wykrywają uraz. Te nerwy są nazywane nocyceptorami. Ten sygnał jest przekazywany wzdłuż włókien nerwowych i zbierany w rogu tylnym rdzenia kręgowego. Oryginalna wiadomość jest następnie przekazywana do następnego zestawu neuronów, aby następnie podróżować wzdłuż rdzenia kręgowego do wzgórza (mózgu). Wzgórze to część międzymózgowia i jest odpowiedzialna za organizowanie tych sygnałów w logicznym porządku.

Gdy jest już zorganizowany, sygnał dociera do kory czuciowej (nasza emocjonalna reakcja na ból), gdzie jest odszyfrowywany i interpretowany przez korę ruchową (nasza fizyczna reakcja na ból).

Sygnał następnie podróżuje z powrotem tą samą drogą do neuronów ruchowych w Twojej stopie. Zaczynasz podskakiwać, trzymając się za stopę i klnąc. Jest niemal tuzin etapów "odczuwania bólu", ale to wszystko dzieje się w mniej, niż sekundę.

Pewnie już widzisz, czemu istnieją różne sposoby odczuwania bólu. Jeśli choćby jeden z elementów tego łańcucha zostanie uszkodzony normalny proces może zostać wstrzymany.

Ścieżka jest długa i dużo rzeczy może pójść nie tak

Brak bólu - analgezja wrodzona ("congenital insensitivity to pain", CIP)

Chociaż pomysł, aby nie odczuwać bólu może wydawać się atrakcyjny, zwłaszcza w przypadku klocków Lego, to CIP jest ogromnie niebezpieczne. Bez uczucia bólu może dochodzić do częstych urazów. Jeśli byś nie wiedział, że masz złamaną kość albo złapałeś poważną infekcję to funkcjonowałbyś dalej tak samo, jak zwykle. Byłbyś pozbawiony naturalnego instynktu przetrwania, który pozwala ciału się uleczyć.

Osoby z CIP dalej czują, gdy ktoś dotyka ich ręki oraz, w większości przypadków, drobne zmiany w temperaturze. Ten stan jest wynikiem tego, że nocyceptor w ścieżce bólowej nie funkcjonuje prawidłowo. Jeśli wysłałeś ważny list, ale ten nigdy nie dotarł, to adresat nie wie, co się dzieje. Mutacje komórek uniemożliwiają przekazywanie sygnałów bólu z miejsca urazu do mózgu.

Ból, który nie boli - asymbolia bólu

W asymbolii bólu to nie nocyceptor jest uszkodzony, ale kora czuciowa. Brakuje jej zdolności do odszyfrowania sygnału bólu i wywołania emocjonalnej reakcji bólowej. Fizyczna reakcja na ból to tylko jeden aspekt. Poświęć chwilę na zastanowienie się, jak wygląda konkretne emocjonalne odczucie bólu.

Co by było, gdybyś zaciął się w rękę i czułbyś, że Twoja skóra jest uszkodzona, ale uczucie jest przyjemne, a nie nieprzyjemne? Wyzwaniem dla tych, którzy żyją z asymbolią jest nie to, że nie czują bólu, ale że ich mózg nie rozpoznaje tego, jako negatywnego uczucia. Chociaż nie możemy zmienić intensywności bólu, to możemy próbować poprawić naszą emocjonalną reakcję. Jest to szczególnie ważne dla osób żyjących z asymbolią - muszą nauczyć się, że bólu i działań, które wywołują ból powinno się unikać.

Przykłady na wyższość umysłu nad materią są licznie reprezentowane w historii. Hinduska ceremonia przechodzenia przez ogień i buddyjscy mnisi, którzy są wielokrotnie uderzani to główne przykłady. W obydwu ma miejsce konwencjonalna metoda radzenia sobie z bólem — medytacja. Dzięki wykorzystaniu naszego umysłu możemy zmniejszyć wpływ bólu i naszą rekcję emocjonalną. W niektórych przypadkach świadoma medytacja może zredukować nieprzyjemne odczuwanie bólu aż do 57%.

Nieistniejący prawdziwy ból - ból "fantomowej kończyny" ("phantom limb pain", PLP)

Ból fantomowy jest wtedy, kiedy uczucie bólu istnieje nawet wtedy, gdy kończyna zostanie usunięta. Pomimo tego, że PLP występuje u 50-80% pacjentów po amputacji badacze dalej nie są całkowicie pewni, jak dochodzi do tego fenomenu. Jak leczyć uczucie bólu, które technicznie rzecz biorąc nie istnieje? Jedną z takich metod jest terapia lustrzana.

Poprzez wizualizację brakującej kończyny przed lustrem i próbowaniu trzymania jej tak, jakby była obecna chodzi o to, żeby uznać wrażenie bólu, zamiast go ignorować. To prawie jak zapewnianie swojego ciała, że wiesz, że brakuje kończyny, żeby przestało Cię o tym informować przez wrażenie bólu. Nawet jeśli to nie ma logicznego sensu, to ból jest prawdziwy i wymaga leczenia.

Życie z bólem - przewlekły ból

Przewlekły ból to szeroki termin dla przedłużających się okresów bólu. To może być rezultatem uszkodzenia ścieżki nerwowej albo jej nieprawidłowego funkcjonowania. Nawet jeden na pięciu dorosłych Europejczyków cierpi na przewlekły ból i istnieją jego dwie kategorie.

Bóle nocyceptywne i neuropatyczne mogą być niewiarygodnie uciążliwe. Wpływają na zdrowie psychiczne pacjentów i ich zdolność do codziennego funkcjonowania. Wiele z osób żyjących z przewlekłym bólem nie odpowiada na tradycyjne leczenie bólu i ma problemy z pracowaniem na pełny etat. W takich przypadkach samodzielne leczenie, jak świadoma medytacja albo zmiany w stylu życia mogą odgrywać dużą rolę w radzeniu sobie z przewlekłym bólem. Leczenie bólu nie jest proste i takie samo dla wszystkich. To pojęcie jest o wiele bardziej złożone.