Waleriana: stosowanie, dawkowanie oraz skutki uboczne

Korzeń waleriany jest popularnym naturalnym produktem zdrowotnym od czasu odkrycia jego pozytywnego wpływu na sen przez Greków. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć na temat tego zioła i jak może ono pomóc przy różnych problemach zdrowotnych.

Czym jest waleriana?

Korzeń waleriany jest stosowany od 460 roku p.n.e. i cieszy się niezmienną popularnością za sprawą wielu potencjalnych korzyści dla zdrowia. Spośród tych korzyści najlepiej udokumentowany jest jego wpływ na sen. Mamy wiele do przekazania na temat waleriany, więc od razu zabierzmy się za podstawy – czym dokładnie jest ta roślina i skąd pochodzi?

Waleriana to kwitnąca bylina rosnąca naturalnie w Europie oraz Azji i łatwo ją zauważyć za sprawą jej różowych i białych kwiatów. Jednak pomimo ich atrakcyjnego wyglądu, to nie w kwiatach drzemie prawdziwy potencjał rośliny. Musimy zajrzeć pod ziemię, do jej korzeni.

Zielarze szybko zdali sobie sprawę z tego, że wysuszony korzeń waleriany wywiera szereg efektów na ludzkie zdrowie, głównie na sen. Oczywiście starożytni Grecy i Rzymianie nie rozumieli mechanizmu tych efektów. Na szczęście umieszczenie korzenia waleriany pod mikroskopem dało nam kilka wskazówek dotyczących jego nasennych właściwości.

Jak działa waleriana?

Kluczem do szerokiego wpływu waleriany jest złożona mieszanka kwasu walerenowego, kwasu izowalerianowego oraz kilku przeciwutleniaczy. Obydwa kwasy zdają się wpływać na neuroprzekaźnik w mózgu o nazwie kwas gamma-aminomasłowy, w skrócie GABA.

Druga interakcja następuje za sprawą dwóch przeciwutleniaczy: hesperydyny oraz linaryny. Choć obydwa te związki wywołują efekty indywidualnie, połączenie kwasów oraz przeciwutleniaczy czyni korzeń waleriany wyjątkowym. Badacze podejrzewają^[1], że kwas walerenowy wzmacnia wpływ hesperydyny i linaryny, co wywiera większy wpływ na ludzkie zdrowie.

Waleriana i melatonina

Waleriana i melatonina mogą wpływać na sen oraz jego jakość, są uważane za naturalne suplementy oraz generalnie zdają się być dobrze tolerowane przez ludzi. Aby określić, który suplement będzie najlepszy dla Ciebie, należy wziąć pod uwagę ich wady i zalety względem Twoich potrzeb.

Uwaga: nie zalecamy przyjmowania waleriany i melatoniny w tym samym czasie. Mają one indywidualne mechanizmy działania, więc ich połączenie może przynieść niechciane efekty.

Jakie są potencjalne korzyści zdrowotne waleriany?

Skoro już omówiliśmy zawiłości korzenia waleriany, czas przejść do najważniejszego tematu – jego potencjalnych korzyści dla ludzkiego zdrowia. Korzeń waleriany jest najbardziej znany z jego wpływu na sen, więc omówimy te korzyści dokładniej w dalszej części artykułu. Na razie przyjrzymy się szerszemu wpływowi tego zioła na kondycję organizmu.

• Waleriana może pomóc przy rozluźnieniu: w ramach kontrolowanych badań na zwierzętach^[2], kilku szczurom podano ekstrakt z korzenia waleriany. Badacze zaobserwowali „znaczną redukcję zachowań lękowych”, zwłaszcza w porównaniu do oddzielnej grupy, której podawano tylko etanol. Choć wpływ na ludzi jest niejasny, te badania to dowód na działanie kwasu walerenowego w korzeniu waleriany na układ GABA-ergiczny.

• Możliwy wpływ na zespół niespokojnych nóg: potrójnie ślepe, randomizowane^[3] badania sugerują, że wysokie dawki ekstraktu z waleriany mogą wpływać na objawy RLS, jednocześnie ograniczając u pacjentów senność w ciągu dnia. Wciąż mamy wiele do poznania na temat optymalnego dawkowania oraz częstotliwości, ale wstępne wyniki są z pewnością krokiem naprzód w kierunku lepszej jakości życia osób dotkniętych RLS.

• Wspiera redukcję uderzeń gorąca spowodowanych menopauzą: uderzenia gorąca pojawiają się podczas menopauzy i w 2013 r. naukowcy chcieli zbadać potencjalny wpływ^[4] korzenia waleriany na ten objaw. W porównaniu do grupy otrzymującej placebo, pacjentki otrzymujące korzeń waleriany zdawały się doświadczać znacznej redukcji uderzeń gorąca do ośmiu tygodni po leczeniu. Badania wykazały, że korzeń waleriany może być potencjalną alternatywą dla „kobiet, które nie chcą poddać się terapii hormonalnej”.

Czy waleriana pomoże mi zasnąć?

Skoro już omówiliśmy szersze działanie korzenia waleriany, to czas przejść do wpływu waleriany na sen. Wcześniej powiedzieliśmy, że związki chemiczne w walerianie mogą wpływać na układ GABA-ergiczny. Cóż, okazuje się, że ta interakcja ma znaczne implikacje dla osób, które potrzebują wsparcia w osiągnięciu bardziej stałego i kojącego snu.

Ocenia się, że około 30% społeczeństwa cierpi na bezsenność^[5], zaburzenie snu, które sprawia, że ciężko jest im zasnąć i spać. Sen jest kluczowy dla psychicznego oraz fizycznego zdrowia, tak więc wpływ bezsenności może szybko eskalować. Na szczęście organizm ma układ kontrolujący sen, wcześniej wspomniany układ GABA-ergiczny.

Poza innymi zadaniami, układ GABA-ergiczny (składający się z receptorów oraz neuroprzekaźnika GABA) jest odpowiedzialny za regulacje funkcji poznawczych, zachowania oraz tego, jak nasze ciało radzi sobie ze stresem. Wstępne badania sugerują, że niskie poziomy GABA mogą pogarszać wpływ stresu, jednocześnie przyczyniając się do zaburzeń snu, takich jak bezsenność.

Właśnie tutaj korzeń waleriany może okazać się instrumentalny^[6] w pomocy ludziom chcącym osiągnąć lepszy sen, albowiem jego struktura chemiczna pomaga aktywować układ GABA-ergiczny. W pełni funkcjonujący układ GABA-ergiczny jest o wiele lepiej wyposażony do radzenia sobie ze stresem oraz zaburzeniami snu, co pozwoli Ci czuć się jak najlepiej.

Jak dawkować walerianę?

Korzeń waleriany należy dawkować tak samo, jak wiele innych środków ziołowych – zacznij od niskiej dawki i sprawdź, jaka będzie odpowiednia dla Ciebie. Za chwilę omówimy potencjalne skutki uboczne, ale generalnie dawki do 900 mg wydają się bezpieczne (przez maksimum sześć tygodni). Jeśli przyjmujesz korzeń waleriany wraz z innymi naturalnymi ekstraktami, takimi jak melisa, chmiel lub passiflora, maksymalna dawka powinna wynosić 400 mg.

Co do częstotliwości przyjmowania, badania zalecają branie waleriany raz dziennie, na około godzinę przed pójściem spać. Jeśli stosujesz walerianę z innych powodów niż wspieranie snu, pora przyjęcia będzie inna, ale w większości przypadków chodzi właśnie o sen.

Jakie są możliwe skutki uboczne waleriany?

W małych dawkach skutki uboczne waleriany zdają się ograniczone, jednakże należy również odnotować, że w wielu badaniach sprawdzano jedyni krótkoterminowy wpływ waleriany (4–8 tygodni) i bardzo mało wiemy na temat stosowania długoterminowego.

Na razie do potencjalnych skutków ubocznych waleriany należą bóle głowy, dyskomfort w żołądku oraz suchość w ustach. Jeśli doświadczasz niepożądanych efektów, po prostu przestań przyjmować walerianę lub zmniejsz dawkę, aż znowu poczujesz się komfortowo. Pojawiają się też interakcje pomiędzy walerianą oraz lekami na receptę, więc zawsze powinieneś najpierw omówić stosowanie waleriany z lekarzem.

Wnioski: waleriana może być efektywnym środkiem polepszającym sen

Potencjalny wpływ korzenia waleriany na układ GABA-ergiczny może uczynić go potężnym sojusznikiem w osiągnięciu kojącego snu. Niezależnie od tego, czy chodzi o szybsze zasypianie, czy spanie bez przebudzania się, to zioło zdaje się wspierać optymalny stan potrzebny do osiągnięcia obu celów.

Oczywiście, wiele z tych badań potrzebuje kontynuacji, zwłaszcza w kwestii długoterminowego wpływu waleriany, jej szerszego wpływu na zdrowie oraz poprawnego dawkowania. Jednak dzięki ograniczonym skutkom ubocznym eksperymentowanie z walerianą zdaje się poprawnym podejściem i pozwoli przekonać się, czy ta roślina działa na Ciebie pozytywnie. Dla wszystkich, którzy szukają naturalnego środka wspomagającego sen, waleriana może być bardzo korzystną opcją.

Interesuje Cię osiągnięcie lepszego snu w nocy? Odwiedź sklep Cibdol, aby zapoznać się z obszernym asortymentem naturalnych środków wspomagających sen. A jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat znaczenia snu dla zdrowia psychicznego i fizycznego, odwiedź naszą Encyklopedię CBD.