Co to są flawanole?

Flawanole są podklasą większej grupy chemikaliów zwanych flawonoidami. Flawonoidy występują w wielu różnych gatunkach roślin i uważa się^[1], że przyczyniają się do korzyści zdrowotnych tych grup pokarmowych. Naukowcy sugerują, że klasa flawanoli zwanych katechinami przyczynia się do działania antyoksydacyjnego i kardioprotekcyjnego^[2] popularnych zdrowych produktów spożywczych oraz napojów.

Rośliny syntetyzują flawanole jako metabolity wtórne. Nie przyczyniają się one do rozmnażania i rozwoju, ale mogą pomóc niektórym gatunkom radzić sobie ze stresem środowiskowym. Flawanole prawdopodobnie wywierają działanie przeciwutleniające oraz ochronne^[3] u roślin, chociaż ich dokładna rola pozostaje niejasna.

Kolor

W przeciwieństwie do swoich bliskich krewnych — antocyjanów i flawanonów — flawanole są całkowicie bezbarwne^[4]. Po ekstrakcji, cząsteczki te tworzą skondensowaną, bezbarwną ciecz.

Znajdują się również w

Co to są flawanole?

Flawanole występują w różnych popularnych owocach oraz produktach spożywczych i napojach. Występują głównie w skórkach i nasionach owoców i warzyw, ale nie w ich miąższu.

Flawanole można znaleźć^[5] w stosunkowo dużych ilościach w sokach owocowych, dżemach, jabłkach, awokado, figach, mango, truskawkach, kakao, wiśniach, czarnej i zielonej herbacie, czerwonym i białym winie i porto.

Ilość spożytych flawanoli będzie się różnić w zależności od diety, ale badania wskazują, że ich średnie spożycie wynosi około 50 mg dziennie w pewnych rejonach Europy.

Wspierające badania

Wczesne badania sugerują potencjalne terapeutyczne działanie flawanoli. Nie otrzymały one tak dużej uwagi jak inni członkowie tej klasy chemicznej, ale jak dotąd przeprowadzone badania zapewniają całkiem obiecujące wyniki.

• Zdrowie serca

Katechiny, rodzaj flawonoidów, mogą korzystnie wpływać na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, częściowo ze względu na swoje działanie przeciwzapalne oraz przeciwutleniające.

Podstawowa katechina występująca w zielonej herbacie, galusan epigallokatechiny (EGCG), może zmniejszać zapalenie naczyń krwionośnych^[6] poprzez hamowanie wytwarzania tlenku azotu. Mniejsze ilości tlenku azotu mogą pomóc w zmniejszeniu egzocytozy śródbłonka.

Komórki śródbłonka wykładają wewnętrzną powierzchnię naczyń krwionośnych. Egzocytoza występuje, gdy granulki z tych komórek łączą się z błoną komórkową. Powoduje to uwalnianie białek prozapalnych, które przyczyniają się do zapalenia naczyń krwionośnych — stanu prowadzącego do miażdżycy (stwardnienia tętnic).

Dalsze badania potwierdziły, że flawanole blokują tlenek azotu. Badanie^[7] opublikowane w „Journal of Hypertension” przetestowało wpływ kakao bogatego we flawanole na rozszerzanie naczyń u zdrowych osób.

Kakao — główny składnik czekolady — zawiera wysoki poziom wielu flawanoli, w tym epikatechiny, katechiny i oligomerów proantocyjanidyny. Naukowcy podawali członkom badania łącznie 821 mg kakao każdego dnia. Podczas pięciodniowej próby odkryto, że kakao wywołuje stałe i imponujące rozszerzanie naczyń krwionośnych. Sugeruje to, że żywność bogata we flawanole może pomóc ustrzec nas przed chorobami wieńcowymi, a w tym przed zawałami serca.

Co to są flawanole?

• Działanie antyoksydacyjne

Dzięki swojemu działaniu przeciwutleniającemu, flawanole znajdujące się w zielonej herbacie mogą pomóc ograniczyć stres oksydacyjny. Stres oksydacyjny wynika z wielu czynników, w tym zanieczyszczenia, diety i wystawienia na substancje chemiczne. Te czynniki mogą przyczyniać się do braku równowagi między wolnymi rodnikami a zdolnością organizmu do ich neutralizacji.

Wolne rodniki — toksyczne produkty uboczne metabolizmu tlenu — mogą powodować znaczne uszkodzenia komórek i stanowić podstawę wielu różnych chorób przewlekłych.

W badaniach na modelach komórkowych, flawanole zawarte w zielonej herbacie wykazały aktywność antyoksydacyjną. Antyoksydanty osiągają swoje działanie poprzez przekazywanie elektronów cząsteczkom wolnych rodników — zatrzymując lub zmniejszając uszkodzenia oksydacyjne. Flawanole z zielonej herbaty EGCG i EGC mogą przekazywać elektrony bez zużycia dużej ilości energii. Sprawia to, że ich zdolność do usuwania wolnych rodników przewyższa zdolności znanej z przeciwutleniających zdolności witaminy E.

• Neuroprotekcja i zdolności poznawcze

Przegląd^[8] opublikowany w „Journal of Cardiovascular Pharmacology” sugeruje, że flawanole mogą pomóc w zapobieganiu chorobom poznawczym. Mechanizm ten może polegać na ich zdolności do zwiększania przepływu krwi do mózgu.

Badania przeprowadzone na ludziach^[9] wykazały, że jednotygodniowa terapia kakao bogatym w flawanole (900 mg dziennie) podwyższyła przepływ krwi w istocie szarej mózgu oraz odwróciła dysfunkcję śródbłonka. Wyniki te wskazują na neuroprotekcyjne działanie flawanoli, ze względu na to, że spadek funkcji poznawczych oraz demencja są powiązane ze zmniejszonym przepływem krwi w mózgu^[10].

Flawanole nie tylko pomagają chronić mózg, ale także mogą zwiększać wydajność tego narządu. Przegląd^[11] opublikowany we „Frontiers in Nutrition” wyszczególnia wpływ flawanoli pochodzących z kakao na funkcje poznawcze, sugerując, że krótkotrwałe spożycie ich wydaje się zwiększać pamięć i czas reakcji, podczas gdy długotrwałe spożycie może pomóc „zwiększyć wydajność neuronalną”.

Bezpieczeństwo i skutki uboczne

Spożywanie do 2 000 mg flawanoli pochodzących z kakao każdego dnia przez okres 12 tygodni wydaje się być bezpieczne w przypadku zdrowych ludzi^[12]. Jednak źródła flawanoli — kakao i herbata — zawierają także cząsteczki stymulujące, takie jak kofeina. Wysokie spożycie tych produktów może prowadzić do działań niepożądanych związanych z kofeiną, takich jak nudności, nerwowość, bezsenność i przyspieszenie akcji serca.

Źródła

[1] de Pascual-Teresa, S., Moreno, D. A., & García-Viguera, C. (2010). Flavanols and Anthocyanins in Cardiovascular Health: A Review of Current Evidence. International Journal of Molecular Sciences, 11(4), 1679–1703. https://doi.org/10.3390/ijms11041679 [Źródło]

[2] Higdon, J. V., & Frei, B. (2003). Tea Catechins and Polyphenols: Health Effects, Metabolism, and Antioxidant Functions. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 43(1), 89–143. https://doi.org/10.1080/10408690390826464 [Źródło]

[3] Samanta, A., Das, G., & Das, S. K. (2011, January 1). Roles of flavonoids in Plants. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/279499208_Roles_of_flavonoids_in_Plants [Źródło]

[4] Das, A. B., Goud, V., & Das, C. (2019). Phenolic Compounds as Functional Ingredients in Beverages. Value-Added Ingredients and Enrichments of Beverages, 285–323. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-816687-1.00009-6 [Źródło]

[5] Hollman, P. C., & Arts, I. C. (2000). Flavonols, flavones and flavanols – nature, occurrence and dietary burden. Wiley Online Library. Published. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/(SICI)1097-0010(20000515)80:7%3C1081::AID-JSFA566%3E3.0.CO;2-G [Źródło]

[6] Lin, Y. L., & Lin, J. K. (1997). Epigallocatechin-3-gallate blocks the induction of nitric oxide synthase by down-regulating lipopolysaccharide-induced activity of transcription factor nuclear factor-kappaB. PubMed. Published. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9281609/ [Źródło]

[7] Fisher, N., Hughes, M., & Gerhard-Herman, M. (2003). Flavanol-rich cocoa induces nitric-oxide-dependent vasodilation in healthy humans. Journal of Hypertension. Published. https://journals.lww.com/jhypertension/Abstract/2003/12000/Flavanol_rich_cocoa_induces_nitric_oxide_dependent.16.aspx [Źródło]

[8] Fisher, N., Sorond, F., & Hollenberg, N. (2006). Cocoa Flavanols and Brain Perfusion. Journal of Cardiovascular Pharmacology. Published. https://journals.lww.com/cardiovascularpharm/Fulltext/2006/06001/Cocoa_Flavanols_and_Brain_Perfusion.17.aspx [Źródło]

[9] Nehlig, A. (2013). The neuroprotective effects of cocoa flavanol and its influence on cognitive performance. NCBI. Published. https://doi.org/10.1111/j.1365-2125.2012.04378.x [Źródło]

[10] Leeuwis, A. E., Smith, L. A., & Melbourne, A. (2018). Cerebral Blood Flow and Cognitive Functioning in a Community-Based, Multi-Ethnic Cohort: The SABRE Study. NCBI. Published. https://doi.org/10.3389/fnagi.2018.00279 [Źródło]

[11] Socci, V., Tempesta, D., Desideri, G., de Gennaro, L., & Ferrara, M. (2017). Enhancing Human Cognition with Cocoa Flavonoids. Frontiers in Nutrition, 4. https://doi.org/10.3389/fnut.2017.00019 [Źródło]

[12] Ottaviani, J. I., Balz, M., Kimball, J., Ensunsa, J. L., Fong, R., Momma, T. Y., Kwik-Uribe, C., Schroeter, H., & Keen, C. L. (2015). Safety and efficacy of cocoa flavanol intake in healthy adults: a randomized, controlled, double-masked trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 102(6), 1425–1435. https://doi.org/10.3945/ajcn.115.116178 [Źródło]

Źródła

[3] Samanta, A., Das, G., & Das, S. K. (2011, January 1). Roles of flavonoids in Plants. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/279499208_Roles_of_flavonoids_in_Plants [Źródło]

[9] Nehlig, A. (2013). The neuroprotective effects of cocoa flavanol and its influence on cognitive performance. NCBI. Published. https://doi.org/10.1111/j.1365-2125.2012.04378.x [Źródło]