Narkolepsja: objawy, przyczyny i leczenie

Narkolepsja znaczne zaburza codzienne życie – sprawia problemy w pracy oraz stanowi ogromne obciążenie dla pacjentów, ich przyjaciół oraz rodziny. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, czym dokładnie jest narkolepsja i jak leczyć to przewlekłe zaburzenie snu.

Czym jest narkolepsja?

Choć występuje rzadko, narkolepsja^[1] jest przewlekłą neurologiczną przypadłością, która sprawia, że ludzie odczuwają zmęczenie i zasypiają w sposób niekontrolowany. Brak zdolności mózgu do kontrolowania cyklu snu sprawia, że mózg i ciało wchodzą w fazę REM wielokrotnie i bez uprzedzenia. W rezultacie jakość życia osób dotkniętych narkolepsją jest mocno zaburzona, chorzy często są niezdolni do pracy, do uczestniczenia w wydarzeniach towarzyskich, a nawet do prowadzenia samochodu.

Większość przypadków narkolepsji objawia się już w czasie dorastania, gdzie napady senności dzielą się na dwie grupy: narkolepsję typu 1 i typu 2. Ta pierwsza jest najczęściej związana z utratą kontroli nad mięśniami (katapleksja), podczas gry ta druga nie. Kolejną niecodzienną cechą narkolepsji jest potencjalny impuls wyzwalający senność – emocje. Silne emocje, takie jak rozbawienie, szczęście, gniew lub frustracja mogą sprowokować lub wzmocnić objawy.

Diagnoza narkolepsji

Ostre przypadki narkolepsji są łatwe do zidentyfikowania, ale ta choroba ma wspólne objawy z kilkoma innymi zaburzeniami neurologicznymi. Z tego powodu lekarze mogą przeprowadzić dodatkowe testy lub badania w celu zdiagnozowania choroby. Właściwie to jedynym objawem spotykanym tylko w narkolepsji jest katapleksja – niezamierzona utrata siły mięśni oraz ich napięcia.

Do dwóch często stosowanych testów diagnostycznych należą: badanie polisomnograficzne (PSG) oraz test wielokrotnego pomiaru latencji snu (MSLT). W PSG lub badaniu snu monitoruje się aktywność mózgu, mięśni oraz oczu w czasie snu, podczas gdy MSLT sprawdza, czy pacjent wchodzi w fazę REM snu i jak często.

Niestety na narkolepsję nie ma lekarstwa, głównie dlatego, że lekarze wciąż nie są pewni dokładnych przyczyn tego schorzenia. Pocieszające jest to, że zmiany w stylu życia oraz leki mogą pomóc złagodzić objawy. Więcej o tym za chwilę.

Objawy narkolepsji

Najbardziej znanymi symptomami narkolepsji są senność oraz nagłe zasypianie, ale ta przypadłość może wywoływać inne objawy, takie jak:

• katapleksja: nagła utrata siły mięśni i ich napięcia. Najczęściej towarzyszy atakom snu i może dotknąć wszystkich mięśni w ciele, w tym twarzy.

• paraliż senny: opisywany jako tymczasowa niezdolność do ruchu lub mowy, przy jednoczesnym utrzymaniu przytomności oraz świadomości otoczenia. Paraliż senny może być niesłychanie irytującym objawem narkolepsji. Najczęściej występuje, kiedy osoba zasypia lub budzi się i najczęściej trwa od kilku sekund do paru minut.

• bezsenność: może wydawać się dziwne wymienienie bezsenności jako objawu narkolepsji, ale należy zaznaczyć, że ta przypadłość nie polega tylko na niekontrolowanym zasypianiu. Narkolepsja jest fundamentalnym zaburzeniem cyklu snu ciała, co u niektórych może oznaczać problemy z zasypianiem w nocy.

• omamy hipnagogiczne: podobnie do paraliżu sennego, omamy spowodowane narkolepsją najczęściej występują, kiedy zasypiasz lub się budzisz. Halucynacje są często barwne oraz niepokojące.

• zachowania automatyczne: osoby z narkolepsją mogą dalej wykonywać codzienne czynności, nawet wtedy, kiedy doświadczają ataku snu. Czynności te są niemal zawsze zaburzone, a osoba nie może sobie przypomnieć ostatnich kilku sekund. Zachowania automatyczne najczęściej występują jedynie przy zachowaniach nawykowych, takich jak prowadzenie samochodu, pisanie lub robienie zakupów.

Przyczyny narkolepsji

Być może jednym z najbardziej przygnębiających aspektów narkolepsji jest fakt, że nie znamy potencjalnych przyczyn. Badacze zauważyli, że niemal we wszystkich przypadkach narkolepsji, osoby na nią cierpiące mają zmniejszone poziomy naturalnie występującego hormonu hipokretyny. Znana również jako oreksyna, hipokretyna odgrywa kluczową rolę w regulacji czuwania, odżywiania, podniecenia seksualnego oraz innych zachowań.

Podczas gdy naukowcy wiedzą, że osoby z narkolepsją najczęściej mają anormalnie niskie poziomy hipokretyny, nie wiedzą, co może powodować te niedobory. Najbardziej prawdopodobną przyczyną są uszkodzenia neuronów odpowiedzialnych za produkcję hipokretyny, ale czemu to zaburzenie występuje u niektórych osób, a nie innych, pozostaje niejasne.

Do możliwych przyczyn narkolepsji należą:

• uszkodzenie neuronów odpowiedzialnych za wytwarzanie hipokretyny (najczęściej jako rezultat poważnego stresu psychologicznego, świńskiej grypy lub innych poważnych infekcji),
• zaburzenia autoimmunologiczne,
• przypadki narkolepsji w rodzinie,
• uszkodzenia mózgu.

Jak leczyć narkolepsję

Choć nie jest możliwe leczenie choroby o nieznanej przyczynie, to jest kilka kroków, które mogą podjąć osoby żyjące z narkolepsją, aby poprawić jakość życia. Skuteczność każdej metody będzie się różnić w zależności od stylu życia oraz natężenia narkolepsji, ale do potencjalnie korzystnych terapii należą:

Stymulanty oraz selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny(SSRI)

Obydwa mają na celu walkę z drugorzędnym wpływem narkolepsji. Pierwsze mogą poprawić czuwanie w czasie dnia oraz w pewien sposób przywrócić równowagę cyklu snu. Drugie zwalczają wpływ narkolepsji na nastrój, albowiem osoby z narkolepsją często chorują na depresję lub zaburzenia lękowe.

Zmiany w stylu życia

Wiele osób żyjących z narkolepsją decyduje się na zaplanowanie dnia tak, aby zapobiec wypadkom lub obrażeniom możliwym w czasie ataku snu. Najczęściej oznacza to planowanie regularnych drzemek, aby walczyć z efektami zmęczenia w ciągu dnia, trzymanie się stałego harmonogramu snu, unikanie kofeiny popołudniu i skupienie się na relaksujących nawykach sennych.

Regularne ćwiczenia są kolejną zalecaną zmianą w stylu życia, albowiem pomagają radzić sobie z nadmiernym przyrostem wagi. Osoby z narkolepsją często mają problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi ciała, co prowadzi do dalszych komplikacji.

Czy CBD może pomóc przy narkolepsji?

Jak inne istniejące metody leczenia, CBD nie wpływa bezpośrednio na narkolepsję, ale może wpływać na konkretne objawy lub drugorzędne efekty. Interakcja pomiędzy CBD a bezsennością jest najlepiej zrozumiana.

Wspólna seria badań kilku znanych uniwersytetów podkreśla wpływ CBD na sen oraz lęk^[2]. Podczas gdy uznają, że wciąż potrzeba „kontrolowanych badań klinicznych”, to te odkrycia mogą okazać się kluczowe dla osób cierpiących na narkolepsję i inne zaburzenia snu. Biorąc pod uwagę brak toksyczności oraz ogólnie dobrze tolerowane skutki uboczne^[3] CBD, jest on atrakcyjnym dodatkiem do tradycyjnych metod leczenia wymienionych powyżej.

Minusem jest potencjalna interakcja CBD z lekami, w tym z SSRI oraz stymulantami. Kannabidiol może zaburzyć czas połowicznego rozkładu leków, więc musisz omówić implikacje tych interakcji z lekarzem. Dzięki poradom skrojonym na miarę konkretnego przypadku, możliwe jest przezwyciężenie trudnej natury narkolepsji oraz kontunuowanie ukochanych aktywności.

Odwiedź naszą sekcję przeznaczoną snowi, aby poznać ofertę naturalnych suplementów snu firmy Cibdol. A żeby dowiedzieć się więcej na temat neuroprzekaźników związanych ze snem i tego, dlaczego sen jest kluczowy dla fizycznego i psychicznego zdrowia, odwiedź naszą Encyklopedię CBD.